ཚངས་དབང་དགེ་འདུན་བསྟན་པ།
གཞན་གཡེར་གཤོང་མཁན་ཆེན་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོའི་༼ཀླུ་དབང་རྒྱལ་པོའི་ལས་ཚོགས༽་བྱ་བ་ལས། ཀླུའི་དམ་རྫས་ལ་སྤང་རྫས་དང་བསྟེན་རྫས་གཉིས་ཞེས་པའི་རྗེས་མའི་སྐབས་སུ། དབང་བོ་ཉམས་པ་གསོ་བ་ལ་རྨ་བྱའི་མདོངས། ཀུ་བའམ་ཛ་ཏི་གང་རུང་དང་། ཀླད་པ་ཉམས་པ་ལ་མུ་ཏིག རྣ་བ་ཉམས་པ་ལ་བཱུ་ཤེལ་རྩེ་དང་། མིག་ཉམས་པ་ལ་གཟི་ཟླུམ་ཁྲ་བོའམ་ལུང་ཐང་ནག་པོ་གང་རུང་དང་། ཞེས་དགེ་ལུགས་ཀྱི་མཁས་དབང་དམ་པ་གཡེར་གཤོང་མཁན་པོ་ནོ་མུ་ཧན་(སྤྱི་ལོ་༡༨༨༢ནས་༡༩༥༤་བར་ཡིན) གྱིས་ཀྱང་གཟིའི་ཕན་ནུས་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱེད་འདུགཉེ་ཆར་གྱི་མཁས་དབང་ཆེན་པོ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་། གཟིའི་རིགས་དེ་རྣམས་དེང་དུས་ཀྱི་དངུལ་དང་འདྲ་བ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རིན་ཐང་གཞལ་ཐུབ་བའི་དངོས་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། གནའ་མི་ཚོས་དེ་ལུགས་སུ་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཡོད་པ་ནི། ཆུ་མིག་དང་རི་མོའི་རིན་ཐང་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཤེས་ཐུབ་མོད། གཟིའི་རིགས་འདི་ལ་ཨི་ཁུང་ཡོད་པར་བརྟེན། རང་ལུས་ཀྱི་མཛེས་རྒྱན་དུ་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཡོད་པའང་ཤུགས་ཀྱིས་ངེས་ཐུབ་པ་ཡིན། གཟིའི་རིགས་རྣམས་ལུས་རྒྱན་གྱི་ཚུལ་དུ་འཆང་བ་དེ་ལ་རིན་ཐང་ཆེ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་རང་དང་འབྲལ་མེད་དུ་བཅང་ཐུབ་པ་དང་། བོད་སྨན་དུ་རིན་པོ་ཆེ་གཟིའི་རིགས་ཀྱིས་གྲིབ་སྐྱོན་སེལ་ཞིང་། དེ་ཉིད་ལུས་ལ་བཅ་བས་ཀྱང་གྲིབ་སྐྱོན་མི་འོང་བར་ཕན་ཚུལ་བཤད་ཡོད་པ་བཞིན། གནའ་མི་ཚོས་རྒྱུ་མཚན་དེའི་རིགས་རྟོགས་ནས་ལུས་ལ་གྲིབ་སྐྱོན་མི་འབྱུང་བའི་ཆེད་དུ་བཅངས་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱི་དགོས་པ་ཅི་རིགས་ཤིག་ཡོད་པའང་སྨོས་མ་དགོས་པ་རེད། ཅེས་གསལ་ཞིང་། དེ་ལྟ་བུ་སྔོན་བྱོན་གྱི་མཁས་གྲུབ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟི་འདིའི་ཕན་ནུས་དང་ཁྱད་ཆོས་སོགས་ཞིབ་ཏུ་གསུངས་ཤིང་། རང་ཉིད་ཀྱང་སྐུ་ཚེ་གང་བོར་གཟི་ལུས་དང་མི་འབྲལ་བའི་བླ་ཆེན་ཡང་མང་སྟེ། བཤད་ཚུལ་ཡིན་ན། མདོ་རིན་པོ་ཆེ་ཟིལ་གནོན་དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་སྐུ་ཚེ་གང་བོ་གཟི་ཞགས་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་། རང་གི་སློབ་མ་སྣོད་ལྡན་རྣམས་ལའང་གཟི་རེ་གནང་ནས་བྱིན་རླབས་དང་སྨོན་ལམ་འདེབས་པར་བཤད། ཉེ་ཆར་གཤེགས་པའི་དིལ་མགོ་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེ་ཡང་སྐུ་ཚེ་གང་བོར་གཟི་ཞགས་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་། གཞན་ལའང་གཟི་འདོགས་དགོས་ཀྱི་སྐུལ་འདེད་དང་བཀའ་སློབ་ཀྱང་བསྩལ།ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༣་ཡས་མས་ཤིག་ལ། ང་རང་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་ཤར་གདོང་ཚང་གི་མདུན་ནས་ཟུར་ཁྲིད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ཉིན་ཞིག་ལ་ཁོང་གིས་སྐུ་འདྲ་འགའི་གཟུངས་གཞུག་འབུལ་བ་ལ་ངས་ཕྱག་རོགས་བྱས་པ་ཡིན། སྐབས་དེར་ངེད་ཀྱི་ལྟ་ཕྱོགས་ཤིག་གིས་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྱག་གཡོན་གྱི་སྲིན་ལག་སྟེང་གསེར་གྱི་མཛུབ་དཀྲིས་ཆུང་ཆུང་ཞིག་བསྣམས་ཡོད་པ་མཐོང་ནས། ངའི་སེམས་ལ་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་དགེ་སློང་གི་རྟེན་ཡིན་པས་། དེ་ཅི་ཡིན་སྙམ་པ་དང་། དོགས་པ་དེ་སེལ་བའི་ཆེད་འཕྲལ་དུ་དེའི་སྐོར་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པ་ན། ཁོང་ན་རེ། སྤྱིར་དགེ་སློང་གིས་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་རེག་མི་བྱ་ཞེས་འདུལ་བ་ལས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་། ངའི་མཛུབ་དཀྲིས་འདི་ནི་ལུས་སྲུང་ཡིན་པ་ལས་རྒྱན་ཆ་མིན། འདི་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཐུང་ཐུང་ཞིག་མཆིས་པ་འདི་ལྟར། དེ་སྔོན་ང་པེ་ཅིན་གྱི་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དུ་དཔེ་ཁྲིད་བྱེད་སྐབས། འབྲུག་པ་རྒྱལ་པོའི་དབུ་བླ། རྙིང་མ་བའི་བསྟན་པའི་བདག་པོ་དིལ་མགོ་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེ་ཚང་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་ཚང་ལ་མཇལ་བར་པེ་ཅིན་དུ་ཕེབས་པས། ངས་ཀྱང་དིལ་མགོ་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེར་མཇལ་དུ་སོང་བ་ཡིན། གསུང་གླེང་མང་དུ་བྱས་པའི་མཐར་ཁོང་གི་ཞལ་ནས། དེང་སང་ཁྱེད་རང་ལྟ་བུ་མཁས་ཆེན་བཞེས་པའི་བླ་མ་ཧ་ཅང་དཀོན་པོར་འདུག སྐྱེས་པུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་རིང་ན་སེམས་ཅན་མང་པོ་ཞིག་གི་དོན་མཛད་ཐུབ་པས། རྣམ་རྟོག་མི་བྱེད་པར་ལུས་སྲུང་བའི་ཕྱིར་དུ་ལུས་ལ་གཟིའམ་གསེར་གང་རུང་ཞིག་ཐོགས་དང་ཕན་ནུས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་རེད། ཅེས་བཀའ་སློབ་གནང་བྱུང་། གཟི་ནི་རིན་ཐང་ཆེ་ལ་ལག་སོན་ཡང་དཀའ་བས་གསེར་གྱི་མཛུབ་དཀྲིས་འདི་བསྣམས་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། གོང་གི་ནང་དོན་རྡོག་རྡོག་དེ་ལས་ང་ཚོས་གསལ་བོར་ངེས་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི། མཁས་གྲུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་མཐོན་པོར་གཤེགས་པའི་དིལ་མགོ་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེ་དང་སྐྱབས་རྗེ་བླ་མ་ཤར་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་གཟི་ལ་འདི་ལྟ་བུ་གཙིགས་ཆེན་བྱེད་པ་ལ་ཕན་ནུས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞིག་ཡོད་པ་སྨོས་མ་དགོས་སོ། །
དེའི་ཕྱིར། གཟིའི་ཕན་ནུས་ཤེས་རྒྱུ་ནི་གཟིའི་རིག་གནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་གཙོ་བོ་ལས་ཀྱང་གཙོ་བོ་ཡིན་ཕྱིན། ཐོག་མར་གཟིའི་ཕན་ནུས་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བས་གཤམ་དུ་གཟིའི་ཕན་ནུས་གླེང་བར་བྱ།
དང་པོ། གཟིའི་ཕན་ནུས་སྤྱི་བཤད་པ། དེ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ། སློབ་དཔོན་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གྲགས་པའི་ཞལ་ནས། རིན་ཆེན་བརྟགས་པའི་བསྟན་བཅོས་གང་། །རྟོགས་པ་མཁས་པ་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །ཚེ་ཡི་ནོར་བུའི་འཆང་བ་རུང་། །ཡིད་བཞིན་སྣ་ཚོགས་ནོར་བུའི་འཆང་། །ཨིན་དྲ་ནཱི་ལ་རིན་ཆེན་སོགས། །ནོར་བུ་ཆེན་པོ་གཞན་དག་ཀྱང་། །
འཆང་བར་བྱེད་པས་འཆི་བ་ཀུན། །བཟློག་པར་འགྱུར་བ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །གང་ཕྱིར་ནོར་བུའི་མཐུ་ལ་ནི། །སོམ་ཉི་བྱེད་པ་མི་རིགས་ཏེ། །ནོར་བུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི། །མཐུ་དང་ལྡན་པར་ཐམས་ཅད་འདོད། །ཅེས་གསལ་བ་དང་། ཀརྨ་པ་སོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་པའི་༼ནོར་བུ་གཟིའི་རྣམ་བཤད་འཇིག་རྟེན་དགེ་བ༽་བྱ་བ་ལས་ཀྱང་། གནའ་རབས་དག་གིས་ཁྲ་མོ་ཟེར། །ད་ལྟ་ཡོངས་གྲགས་གཟི་ཞེས་འབོད། །ནོར་བུ་བསམ་འཕེལ་འདི་ལ་ཟེར། །ཁྲ་མོ་གླིང་བཞི་འདི་ལ་ཟེར། །འདི་ཉིད་ནོར་བུའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ནོར་བུའི་ནོར་ངོ་མ་ཟིན་ན། །ནོར་བུ་ཆུ་ཁའི་རྡོ་ལེབ་ཡིན། །ནོར་བུའི་ནོར་ངོ་ཟིན་གྱུར་ན། །ནོར་བུ་དགོས་འདོད་ཀུན་འབྱུང་ཡིན། །འབད་པ་བརྒྱ་ཡིས་དོན་མི་འགྲུབ། །
རྔམ་པ་སྟོང་གིས་ས་མི་ཆོད། །ནོར་བུ་མཐེ་བོང་ཙམ་ཞིག་གིས། །འདོད་པའི་དོན་ཀུན་འགྲུབ་པར་གསུངས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་། ནོར་བུ་གཟིའི་ཕན་ནུས་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས། སྔོན་བྱོན་སྐྱེས་པུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཅིག་མིན་དུ་མར་གསུངས་ཡོད་དེ། ཀུན་མཁྱེན་འཇིགས་མེད་གླིང་བའི་ཞལ་ནས། འཇིག་རྟེན་སྤྱི་མཐུན་བསོད་ནམས་དག་དང་བདེ་གཤེགས་རྒྱལ་བའི་ཐུགས་རྗེ་སྤྲིན་ཆེན་གྱིས། །འདོད་རྒུ་སྟེར་བའི་ལྗོན་བཟང་ཇི་བཞིན་རྣམ་མང་རིན་ཆེན་ཕུང་བོ་སྤུངས་པ་ལས། །ལྟག་ལོག་རྐང་རིང་ཁྲ་ཆུང་ལ་སོགས་འཛམ་གླིང་གཟི་རིགས་དབྱེ་བ་མང་དུ་གཏམས། །ཁྲག་གཟེར་བྱད་ཁ་སྟེང་གདོན་གཟའ་དང་སྡེ་བརྒྱད་གནོད་པ་རྣམས་ལ་གོ་ཆ་བཞིན། །ལུས་སྲུང་དཔལ་བསྐྱེད་ཀུན་གྱི་ཡིད་འཕྲོག་མཛའ་བརྩེའི་སེམས་པ་འཇོ་བ་དང་། །ཚེ་འདིར་མངའ་ཐང་ལོངས་སྤྱོད་འཕེལ་ཞིང་སྙན་གྲགས་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་ལ་འགྲན་པར་ངེས། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། ཁོང་གིས་(ཀུན་མཁྱེན་འཇིགས་མེད་གླིང་བ་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༧༢༩་ནས་༡༧༩༧་བར་ཡིན། སྔ་འགྱུར་རྙིང་མ་པའི་ཀུན་མཁྱེན་རྣམ་གཉིས་ཞེས་གྲགས་པའི་ཡ་གྱལ་ཡིན)གཟི་ལ་དབྱིབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལྟག་ལོག་དང་། རྐང་རིང་། ཁྲ་ཆུང་སོགས་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་གི་ནུས་པའང་ཁྲག་གི་ནད་རིགས་ཏེ་གདོན་ནད་དང་། གཟའ་ནད། སྡེ་བརྒྱད་ཀྱི་གནོད་པ་སོགས་ལ་ཚོན་སྲུང་བཞིན་དུ་ཕན་པ་མ་ཟད། འདིའི་ནུས་པས་ཀུན་གྱི་ཡིད་འཕྲོག་པའི་གཟི་བྱིན་འཕེལ་ཞིང་། མི་ཕན་ཚུན་བར་ལ་མཛའ་བརྩེའི་དུངས་པ་ཟབ་པ། ཚེ་འདིར་སྟོབས་འབྱོར་མངའ་ཐང་རྒྱས་ཤིང་མཚན་སྙན་གླིང་ལ་ཁྱབ་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དཔལ་བསྐྱེད་པ་སོགས་ཕན་ནུས་བློ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཡོད་པར་བཤད་དོ། །དེའུ་དམར་དགེ་བཤེས་བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་༼ཤེལ་གོང་ཤེལ་ཕྲེང༽་ལས། གཟི། སྲུང་བའི་མཆོག་ནི་སྟག་ལོག་ཟླུམ་པོ་དང་། རྐང་རིང་འགྱུར་དགུ་ཡིན། འདིས་ཕྱིས་པས་མིག་ནད་ལ་ཕན་པ་དང་། ཆུ་གྲང་དུ་ཞག་གཅིག་སྦངས་པའི་ཆུས་ཁྲག་གིས་གཟེར་བ་ལ་ལྷུག་(ལྷུགས)སུ་བརྡེགས་པ།བཏུང་བས་གཟའ་ནད་ལ་བབས་པར་ཕན། ཁོང་སྨན་དུ་འགྲོ་བའང་ཡོད། མདེའུར་སྦྱར་ནས་བྱ་གདོན་གཟིར་ཐབས་དང་། ལུས་ལ་འཆང་བས་གཟའ་ནད་སྲུང་བར་ཡང་བཤད། ཅེས་འཁོད་ཡོད་པ་དེ་ལས་ཀྱང་ང་ཚོས་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་པ་མཁས་ཅན་དེའུ་དམར་དགེ་བཤེས་(སྤྱི་ལོ་༡༦༧༣ནས༡༧༤༦བར་ཡིན)ཀྱིས་བོད་སྨན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ཁག་ཏུ་གཟིའི་ཕན་ནུས་མང་དུ་བཤད་ཡོད་པ་དང་། ༼གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞི༽་དང་།༼གསོ་རིག་འབུམ་བཞི༽་སོགས་ལས་གཟི་དཀར་ཁྲ་མེན་འདི་གཟའ་ནད་དང་གདོན་ལ་ཕན་པའི་གནས་ཚུལ་འཁོད་ཡོད་པས། མུ་ཏིག་བདུན་ཅུའི་སྨན་སྦྱོར་གྱི་གྲུབ་ཆ་གཙོ་བོའང་གཟི་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར། གཟི་ནི་གཡང་སྒྲུབ་དང་། བསང་རྫས། སྲུང་འཁོར་སོགས་ཀྱི་རྫས་སྦྱོར་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་ཕྱིན། བསང་མཆོད་རྒྱས་པ་ཚད་ལྡན་ནང་དུ། གཟི་ནི་མེད་དུ་་མི་རུང་བ་ཡིན་ཏེ།འཇུ་མི་ཕམ་གྱི་༼གཟའ་གྲིབ་སྲུང་ཐབས༽་སུ། རང་སྲུང་སྔགས་འདོན་པས་ཆོག གཞན་སྲུང་ན་གཟི་མིག་དགུའམ།མ་རྙེད་ན་དར་མཚོན་(ཚོན)སྣ་ལྔ་ལ་བཏབ་ཏེ་འཆང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འོད་ཟེར་རིན་ཆེན་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པ་དྲི་མ་མེད་པ་ཟླ་བའི་སྒྲོན་མེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདིས་མི་ཕམ་རིན་པོ་ཆེ་(སྤྱི་ལོ་༡༨༤༦་ནས་༡༩༡༢བར་ཡིན)ཡང་གཟི་ལ་དོ་སྣང་དང་གདེང་འཇོག་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའང་ཤུགས་ཀྱིས་རྟོགས་ཐུབ་བོ། །
གཞན་གཡེར་གཤོང་མཁན་ཆེན་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོའི་༼ཀླུ་དབང་རྒྱལ་པོའི་ལས་ཚོགས༽་བྱ་བ་ལས། ཀླུའི་དམ་རྫས་ལ་སྤང་རྫས་དང་བསྟེན་རྫས་གཉིས་ཞེས་པའི་རྗེས་མའི་སྐབས་སུ། དབང་བོ་ཉམས་པ་གསོ་བ་ལ་རྨ་བྱའི་མདོངས།ཀུ་བའམ་ཛ་ཏི་གང་རུང་དང་། ཀླད་པ་ཉམས་པ་ལ་མུ་ཏིག རྣ་བ་ཉམས་པ་ལ་བཱུ་ཤེལ་རྩེ་དང་། མིག་ཉམས་པ་ལ་གཟི་ཟླུམ་ཁྲ་བོའམ་ལུང་ཐང་ནག་པོ་གང་རུང་དང་། ཞེས་དགེ་ལུགས་ཀྱི་མཁས་དབང་དམ་པ་གཡེར་གཤོང་མཁན་པོ་ནོ་མུ་ཧན་(སྤྱི་ལོ་༡༨༨༢ནས་༡༩༥༤་བར་ཡིན) གྱིས་ཀྱང་གཟིའི་ཕན་ནུས་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱེད་འདུག ཉེ་ཆར་གྱི་མཁས་དབང་ཆེན་པོ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་། གཟིའི་རིགས་དེ་རྣམས་དེང་དུས་ཀྱི་དངུལ་དང་འདྲ་བ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རིན་ཐང་གཞལ་ཐུབ་བའི་དངོས་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། གནའ་མི་ཚོས་དེ་ལུགས་སུ་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཡོད་པ་ནི། ཆུ་མིག་དང་རི་མོའི་རིན་ཐང་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཤེས་ཐུབ་མོད། གཟིའི་རིགས་འདི་ལ་ཨི་ཁུང་ཡོད་པར་བརྟེན། རང་ལུས་ཀྱི་མཛེས་རྒྱན་དུ་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཡོད་པའང་ཤུགས་ཀྱིས་ངེས་ཐུབ་པ་ཡིན། གཟིའི་རིགས་རྣམས་ལུས་རྒྱན་གྱི་ཚུལ་དུ་འཆང་བ་དེ་ལ་རིན་ཐང་ཆེ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་རང་དང་འབྲལ་མེད་དུ་བཅང་ཐུབ་པ་དང་། བོད་སྨན་དུ་རིན་པོ་ཆེ་གཟིའི་རིགས་ཀྱིས་གྲིབ་སྐྱོན་སེལ་ཞིང་། དེ་ཉིད་ལུས་ལ་བཅ་བས་ཀྱང་གྲིབ་སྐྱོན་མི་འོང་བར་ཕན་ཚུལ་བཤད་ཡོད་པ་བཞིན། གནའ་མི་ཚོས་རྒྱུ་མཚན་དེའི་རིགས་རྟོགས་ནས་ལུས་ལ་གྲིབ་སྐྱོན་མི་འབྱུང་བའི་ཆེད་དུ་བཅངས་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱི་དགོས་པ་ཅི་རིགས་ཤིག་ཡོད་པའང་སྨོས་མ་དགོས་པ་རེད། ཅེས་གསལ་ཞིང་། དེ་ལྟ་བུ་སྔོན་བྱོན་གྱི་མཁས་གྲུབ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟི་འདིའི་ཕན་ནུས་དང་ཁྱད་ཆོས་སོགས་ཞིབ་ཏུ་གསུངས་ཤིང་། རང་ཉིད་ཀྱང་སྐུ་ཚེ་གང་བོར་གཟི་ལུས་དང་མི་འབྲལ་བའི་བླ་ཆེན་ཡང་མང་སྟེ། བཤད་ཚུལ་ཡིན་ན། མདོ་རིན་པོ་ཆེ་ཟིལ་གནོན་དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་སྐུ་ཚེ་གང་བོ་གཟི་ཞགས་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་། རང་གི་སློབ་མ་སྣོད་ལྡན་རྣམས་ལའང་གཟི་རེ་གནང་ནས་བྱིན་རླབས་དང་སྨོན་ལམ་འདེབས་པར་བཤད། ཉེ་ཆར་གཤེགས་པའི་དིལ་མགོ་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེ་ཡང་སྐུ་ཚེ་གང་བོར་གཟི་ཞགས་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་། གཞན་ལའང་གཟི་འདོགས་དགོས་ཀྱི་སྐུལ་འདེད་དང་བཀའ་སློབ་ཀྱང་བསྩལ། ཧ་ལམ་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༣་ཡས་མས་ཤིག་ལ། ང་རང་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་ཤར་གདོང་ཚང་གི་མདུན་ནས་ཟུར་ཁྲིད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ།ཉིན་ཞིག་ལ་ཁོང་གིས་སྐུ་འདྲ་འགའི་གཟུངས་གཞུག་འབུལ་བ་ལ་ངས་ཕྱག་རོགས་བྱས་པ་ཡིན། སྐབས་དེར་ངེད་ཀྱི་ལྟ་ཕྱོགས་ཤིག་གིས་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྱག་གཡོན་གྱི་སྲིན་ལག་སྟེང་གསེར་གྱི་མཛུབ་དཀྲིས་ཆུང་ཆུང་ཞིག་བསྣམས་ཡོད་པ་མཐོང་ནས། ངའི་སེམས་ལ་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་དགེ་སློང་གི་རྟེན་ཡིན་པས། དེ་ཅི་ཡིན་སྙམ་པ་དང་། དོགས་པ་དེ་སེལ་བའི་ཆེད་འཕྲལ་དུ་དེའི་སྐོར་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པ་ན། ཁོང་ན་རེ། སྤྱིར་དགེ་སློང་གིས་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་རེག་མི་བྱ་ཞེས་འདུལ་བ་ལས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་། ངའི་མཛུབ་དཀྲིས་འདི་ནི་ལུས་སྲུང་ཡིན་པ་ལས་རྒྱན་ཆ་མིན། འདི་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཐུང་ཐུང་ཞིག་མཆིས་པ་འདི་ལྟར། དེ་སྔོན་ང་པེ་ཅིན་གྱི་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དུ་དཔེ་ཁྲིད་བྱེད་སྐབས། འབྲུག་པ་རྒྱལ་པོའི་དབུ་བླ། རྙིང་མ་བའི་བསྟན་པའི་བདག་པོ་དིལ་མགོ་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེ་ཚང་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་ཚང་ལ་མཇལ་བར་པེ་ཅིན་དུ་ཕེབས་པས། ངས་ཀྱང་དིལ་མགོ་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེར་མཇལ་དུ་སོང་བ་ཡིན། གསུང་གླེང་མང་དུ་བྱས་པའི་མཐར་ཁོང་གི་ཞལ་ནས། དེང་སང་ཁྱེད་རང་ལྟ་བུ་མཁས་ཆེན་བཞེས་པའི་བླ་མ་ཧ་ཅང་དཀོན་པོར་འདུག སྐྱེས་པུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་རིང་ན་སེམས་ཅན་མང་པོ་ཞིག་གི་དོན་མཛད་ཐུབ་པས། རྣམ་རྟོག་མི་བྱེད་པར་ལུས་སྲུང་བའི་ཕྱིར་དུ་ལུས་ལ་གཟིའམ་གསེར་གང་རུང་ཞིག་ཐོགས་དང་ཕན་ནུས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་རེད། ཅེས་བཀའ་སློབ་གནང་བྱུང་། གཟི་ནི་རིན་ཐང་ཆེ་ལ་ལག་སོན་ཡང་དཀའ་བས་གསེར་གྱི་མཛུབ་དཀྲིས་འདི་བསྣམས་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། གོང་གི་ནང་དོན་རྡོག་རྡོག་དེ་ལས་ང་ཚོས་གསལ་བོར་ངེས་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི། མཁས་གྲུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་མཐོན་པོར་གཤེགས་པའི་དིལ་མགོ་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེ་དང་སྐྱབས་རྗེ་བླ་མ་ཤར་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་གཟི་ལ་འདི་ལྟ་བུ་གཙིགས་ཆེན་བྱེད་པ་ལ་ཕན་ནུས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞིག་ཡོད་པ་སྨོས་མ་དགོས་སོ། །
དེས་ན་གོང་འཁོད་ཀྱི་ནང་དོན་དེ་དག་ལས་གཟི་ནི་སྤྱིར་བཏང་གི་དངོས་པོ་ཞིག་མིན་པ་རྟོགས་ཐུབ་ལ།ཡང་སྙིང་ཅི་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན། གཟི་འཚོང་ཚེ་གང་བོར་རྒྱག་པའི་ཚོང་དཔོན་ཚོས་ཀྱང་གཟིའི་ཕན་ནུས་བརྗོད་ཡུལ་འདས་ཞེས་ཁ་ནས་སྨྲ་བ་མ་གཏོགས་དོན་ཤེས་མཁན་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངོ་། །འོ་ན་དོན་དངོས་གཟི་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བྱ་བ་དེའོ། །དེའི་མིང་གཞན་ལ་བསམ་འཕེལ་ནོར་བུ་དང་། ཙིནྟ་མ་ཎི། དགོས་འདོད་ཀུན་འབྱུང་། ཡིད་བཞིན་དབང་རྒྱལ་བཅས་ཀྱང་བྱའོ། །དེ་དག་ནི་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སོ། །
གཟི་ནི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། ལར་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ལ་རིགས་གསུམ་ཡོད་དེ། ལྷའི་ནོར་བུ་དང་། མིའི་ནོར་བུ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནོར་བུ་བཅས་གསུམ་མོ། །དེ་གསུམ་ལས་ལྷའི་ནོར་བུ་བྱ་བ་ལའང་ནང་གསེས་སུ་གསུམ་སྟེ། ལྷ་དང་། ལྷ་མིན། ཀླུ་བཅས་གསུམ་མཆིས་པ་ལ་བཻ་ཊུ་རྱ་ནི་ཀླུའི་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དང་། གཟི་ནི་ལྷའི་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཡིན་ཞེས་བཤད། དེའུ་དམར་དགེ་བཤེས་ཀྱིས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལ་མིག་བདུན་ཙམ་ཡོད་པར་བཤད་པའང་དོན་དུ་གཟིའི་སྟེང་གི་ཆུ་མིག་ལ་གོ་དགོས་སོ། །༼པདྨ་བཀའ་ཐང༽་ལས། དཔེར་ན་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ། །རྡུལ་གྱིས་བཀྲུས་བཤད་དར་གྱི་ལྡིང་ཁུག་བཅུག །རྒྱལ་མཚན་རྩེར་བཏགས་མཆོད་ཕུལ་སྨོན་ལམ་བཏབ། །ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་ལྟར། །ཞེས་པ་དང་། གཡེར་གཤོང་མཁན་ཆེན་ནོ་མུ་ཧན་གྱི་ཞལ་ནས།བསམ་འཕེལ་དབང་རྒྱལ་རྒྱལ་མཚན་རྩེར། །མངོན་མཆོད་དགོས་འདོད་ཆར་དུ་འབེབས། །ཞེས་པའི་དོན་ནི་གཟི་འདི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ཞིག་སྟེ། སྔོན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་དངོས་ནི་ཕྱ་དར་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཅིང་། དེང་གི་དགོན་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་མཚན་གདུགས་བརྩེགས་མའི་དབྱིབས་འདི་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ཤན་ཞུགས་པ་ཡིན་ལ། བོད་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་དངོས་ནི་འཕྱར་དར་རམ་དར་ཕྱྭ་ཡིན་ཞེས་འཇུ་མི་ཕམ་རིན་པོ་ཆེའི་སྙན་འགྲེལ་དུ་གསལ་བས་ཡིད་མི་ཆེས་ན་དེར་གཟིགས་པར་ཞུ། དེས་ན་དར་ཕྱྭའམ་གཡང་དར་ནི་གཡང་དར་རམ་གཡང་མདའ་ལ་གོ་ཞིང་། གཡང་དར་གྱི་རྩེར་གཟི་བཏགས་ནས་གཡང་འགུགས་བྱེད་པའི་སྲོལ་དང་། དཔེ་རྙིང་རྣམས་སུ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་རྩེར་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཏགས་པའི་ཆོ་ག་གཉིས་བཤད་སྲོལ་མ་འདྲ་བ་ཙམ་ལས་དོན་དུ་གཅིག་ཡིན་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཏེ། དུང་དཀར་རིན་པོ་ཆེའི་༼ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་ཁག་གི་གཞི་རྩའི་ཤེས་ཡོན་མཛུབ་མོ་རི་སྟོན༽་ལས། གཡང་སྒྲུབ་ཟེར་བ་ནི། མི་བསོད་ནམས་དབང་ཐང་ཡོད་པ་དེ་ཚོའི་བསོད་ནམས་དང་དབང་ཐང་ཚུར་འགུགས་པའི་ཐབས་ཤིག་ཡིན་ཟེར། དེ་ནི་ལུག་དཀར་རྐྱང་ཞིག་གི་ལག་གཡས་པའི་ཤ་དར་ཚོན་སྣ་ལྔའི་ནང་སྒྲིལ་བཞག་པ་ཞིག་དང་། གོས་ཆེན་ཚོས་གཞི་མི་འདྲ་བ་ལྔ་དང་། གཟི། བྱུ་རུ། སྤོས་ཤེལ། འགྲོན་བུ། མེ་ལོང་བཅས་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་འཁྱེར་བའི་མི་གཅིག་གིས་ཁང་ཁྱིམ་གྱི་ཐོག་རྩེ་ནས་ཕྱྭ་འགུགས་གཡང་འགུགས་ཞེས་ཕྱག་རྒྱ་དང་བཅས་སྐད་རྒྱག་སྲོལ་ཡོད་ཅིང་། སྤྱིར་ན་ལོ་ལྟར་སྟོན་ཁའི་འབྲུ་རིགས་བསྡུ་བའི་སྐབས་སུ་གཡང་སྒྲུབ་ཅེས་དེ་ལྟར་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་དེ་ནི་མི་ཚང་དེ་རྒྱུ་སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཡོང་ཆེད་ཡིན་ཟེར། གོང་གསལ་ལུགས་སྲོལ་དེ་དག་ཚང་མ་བོན་གྱི་ལུགས་སྲོལ་ཡིན། ཞེས་པ་འདི་ལས་ཤེས་ཐུབ་ཅིང་། གོང་དུ་བཤད་པའི་དར་གྱི་ལྡིང་ཁུག་ནི་ཕྱི་མའི་ནང་དོན་ལས་གོས་ཆེན་ཚོས་གཞི་མི་འདྲ་བ་ལྔ་སྟེ། དར་ཚོན་སྣ་ལྔ་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་། རྒྱལ་མཚན་གྱི་རྩེར་བསམ་འཕེལ་ནོར་བུ་བཏགས་པ་དང་ཕྱྭ་དར་གྱི་སྟེང་ལ་གཟི་གཙོ་བོར་བཏགས་པ་གཉིས་ཀྱང་དོན་མཚུངས་སོ། །
མངོན་མཆོད་ཅེས་པ་ནི། ཁང་ཁྱིམ་གྱི་ཐོག་ནས་ཕྱྭ་འགུགས་གཡང་སྒྲུབ་བྱེད་པའི་དོན་ཡིན་པ་སོགས་ཕྱོགས་གང་ནས་དཔྱད་ཀྱང་དེ་གཉིས་གཅིག་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་རེད།༼མགོན་པོའི་ཚོམས༽་ལས། རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཁང་བཟང་ནང་། ནོར་བུ་གཟི་འབར་ཡོད་པར་བཤད་ཅིང་། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བྱ་བའང་ཡིད་ལ་གང་འདོད་པ་དེ་ལྟར་དུ་འགྲུབ་པའི་རིན་པོ་ཆེ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་ཐོགས་པར་བཤད་ལ། གཟིའི་ནང་དོན་ཡང་དེ་ལྟར་ཡིན་པས་གཟི་དཔལ་བསྐྱེད་ལྟ་བུ་དང་། གཟི་བྱིན། གཟི་བརྗིད་སོགས་ཀྱི་ནང་དོན་ཡང་དེ་ལྟར་བྱུང་ངོ་། །གཞན་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཆེས་གསལ་བོ་ཞིག་འཁོད་ཡོད་པ་ནི། ཐང་གའི་ངོས་སུ་རྒྱལ་མཚན་བྲིས་ཡོད་པ་དེའི་སྟེང་ལའང་ནོར་བུའི་དོ་ཤལ་འཐེན་ཡོད་པ་དང་།༼ནོར་བུ་གཟིའི་རྣམ་བཤད༽་ལས་ཀྱང་། ནོར་བུ་བསམ་འཕེལ་འདི་ལ་ཟེར། །ཁྲ་མོ་གླིང་བཞི་འདི་ལ་ཟེར། །འདི་ཉིད་ནོར་བུའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ནོར་བུའི་ནོར་ངོ་མ་ཟིན་ན། །ནོར་བུ་ཆུ་ཁའི་རྡོ་ལེབ་ཡིན། །ནོར་བུའི་ནོར་ངོ་ཟིན་གྱུར་ན། །ནོར་བུ་དགོས་འདོད་ཀུན་འབྱུང་ཡིན། །ཞེས་པ་འདིས་ཡོངས་སུ་རྟོགས་ནུས་སོ། །དེ་འདྲ་ཡིན་ཕྱིན། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་ཕན་ནུས་ཇི་འདྲ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་གཟིའི་ཕན་ནུས་ཀྱང་དེ་འདྲ་ཡིན་པས། བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་གཟི་ལ་དམིགས་བསལ་གྱིས་དགའ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་དེ་བཞིན་ནོ། །
གཞན་གཟི་ནི་ས་བཅུད་ཀྱི་རྫས་གཏེར་གཙོ་བོ་ཡིན་པས། ༼བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ་༽ལས། མ་འོངས་རྒྱལ་རྒྱུད་ནོར་སྐལ་སྦས་ཚུལ་བྱ་བར། བོད་ཀྱི་གནས་ཡུལ་ལྟེ་གནས་འགངས་ཅན་ཁག་ཏུ་ས་བཅུད་མི་ཉམས་པར་ཆེད་དུ། གཟི་གཏེར་མང་པོ་གཏེར་དུ་སྦས་ནས་ས་དགྲའི་གནོད་པ་འགོག་པ་དང་། ཡུལ་ཁམས་རྒྱ་བསྐྱེད་ཀྱི་དབང་སྡུད་མཚན་མའི་རྟགས་མཚན་བཀོད་པ་སོགས་བྱེད་པར་འཁོད་ཡོད་ཅིང་། ༼ཨ་གྲགས་གཟི་རྫོང་༽ལས་ཀྱང་། རིན་ཆེན་སྣ་ལྔའི་སྒྲོམ་བུ་ནས། །གཟི་གར་བརྒྱ་ལ་ལྷ་དར་བཏགས། །འདོད་ཁམས་ལྷ་ཡི་གཟི་སྐལ་མཛོད། །གཟི་ཁམ་ཁྲ་བརྒྱ་ལ་ཀླུ་དར་བཏགས། །སྔོན་མོ་ཀླུ་ཡི་གཟི་སྐལ་མཛོད། །བོད་ཀྱི་སྤེན་ནེ་རི་བཀྲ་གཅིག །རྒྱ་ཡི་གླང་ཆེན་འགྱིང་རི་གཉིས། །མདོ་སྟོད་རྨ་རྒྱལ་སྤོམ་ར་གསུམ། །དགའ་སྟོད་བྱེ་ལྷ་འབྲོམ་བཙན་བཞི། །གཟི་ཁྲ་ཡག་བརྒྱ་རེ་གཉེར་དུ་གཏད། །ནོར་བུ་གཟི་ཡི་དངོས་གྲུབ་དེ། །མ་བརྒྱ་བུ་སྟོང་འཕེལ་བར་ཤོག །གཟི་ཁྲ་ཡག་གཏེར་ཁ་བོད་ན་ཡོད། །སྐོས་ཐང་ཅན་གྱིས་རྙེད་པར་ཤོག །བསོད་ནམས་ཅན་ལ་འཛོམ་པར་ཤོག །ལས་དབང་ཅན་ལ་འཁོར་བར་ཤོག །ཅེས་གསལ་ཞིང་། བཤད་རྒྱུན་ལའང་སློབ་དཔོན་རིན་པོ་ཆེས་བོད་ཀྱི་ས་རྡོ་རྩི་ཤིང་ཐམས་ཅད་གསེར་དུ་འགྱུར་བའི་སྨོན་ལམ་བཏབ་ཡོད་ཅིང་། དེའི་དོན་ནི། བོད་ཀྱི་ས་རྡོ་དང་རྩྭ་རྩི་ཤིང་རྣམས་རིན་ཆེན་གསེར་དང་མཚུངས་པའི་རིན་ཐང་ཅན་དུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཡིན་ཟེར། དེང་སང་བོད་ཀྱི་མིའི་འཚོ་རྟེན་གཙོ་བོར་གྱུར་བ་ནི་དབྱར་རྩ་དགུན་འབུ་དང་གཟི་གཉིས་ཡིན་ཞིང་། གཟི་ནི་ས་རྡོའི་རིགས་ཡིན་ལ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ནི་རྩྭ་རྩི་ཤིང་གི་རིགས་ཡིན་པས། དཔྱོད་ཤེས་པ་ཞིག་གིས་ཞིབ་ཏུ་བསམ་བློ་བཏང་ན་སློབ་དཔོན་གྱི་གསུང་དེ་ནི་ཧ་ཅང་བདེན་པར་སྣང་ཡང་། དེ་ལྟར་དུ་བཤད་ན་ལ་ལས་ང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མིག་གིས་ལྡོངས་པ་རེད་ཟེར་བར་འཇིགས་ནས་རེ་ཞིག་འདི་ཙམ་བགྱིས་སོ། །༼མུ་འགོད༽
གཟི་བརྟག་པར་ཐབས་ཤེས་བརྒྱད་ཡོད་པ་ཤེས་འདོད་ན་འདི་ནོན། http://www.tbmgar.com/zwndbw.asp?id=2583&Zhg=001 | 