བོད་གདོད་མའི་དུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ།
༼བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་བའི་གཏམ་ལས་དྲངས།༽
དེ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཁ་ཅག་གིས་བོད་ལ་གདོད་མའི་དུས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་བརྗོད་རྒྱུ་མེད་པར་འདོད་དེ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནི་བོད་ཆེན་པོའི་དུས་སྐབས་ཏེ་རྒྱའི་ཐང་རྒྱལ་རབས་སྐབས་ནས་མགོ་ཚུགས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་གླེང་བར་གདའ་མོད། འོན་ཏེ་མི་རིགས་གང་ཞིག་ཡིན་ནའང་རང་རང་གི་བྱུང་བ་ངག་ཐོག་གམ་ཡིག་ཐོག་གང་རུང་ལས་བརྗོད་པ་ལས། ཡིག་ཐོག་གི་ལོ་རྒྱུས་བྱུང་བ་འཕྱིས་པས་མི་རིགས་གང་ཡིན་རུང་རང་གི་གདོད་མའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་རྣམས་ཕྱིས་ཡི་གེར་བཀོད་པ་གཞིར་བཟུང་ནས་སྨྲ་བའི་དཔེ་ཇི་བཞིན། རང་རེའི་བོད་ཀྱི་གདོད་མའི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་ཀྱང་ཐོག་མར་ངག་རྒྱུན་དང་ཕྱིས་སུ་ཡི་གེར་བཀོད་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། ༼འབྱུང་བ་སྒོ་ངའི་གཏམ་རྒྱུད་༽དང་། ༼སྤྲ་མི་སྨྲ་བའི་གཏམ་རྒྱུད།༽༼སྲིད་པ་ཆགས་གླུ།༽༼ཨ་མཚར་མཚར་དགུ་༽ལྟ་བུ་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་ཅན་དང་། གཞན་ཡང་གནོད་སྦྱིན་དང་བདུད་སྲིན་ཀླུ་བཙན་ལྟ་བུ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་སོགས་མང་པོ་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་བོད་གདོད་མའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཤ་སྟག་ཡིན་པ་ཤེས་དགོས། དེ་ལྟར་ང་ཚོ་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ཡུལ་འདི་ཡང་འཇིག་རྟེན་སྤྱིའི་སྣོད་བཅུད་ཆགས་ལུགས་དང་མཐུན་ལ། སྒོས་སུ་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཐོག་མ་བྱུང་ཚུལ་ཡང་མིའི་རིགས་སྤྱི་ལས་གཉིས་སུ་མེད་པར་རང་གི་རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་ཐོག་མ་ནི་བོད་རང་ས་ནས་སྐྱེ་འཕེལ་བྱུང་སྟེ། སྤྲ་ནས་མིར་གྱུར་པའི་དུས་རིམ་ངེས་ཅན་དང་སྨྲ་ཤེས་ཤིང་དོན་གོ་བའི་མཚན་ཉིད་ཚང་བའི་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་པར་བརྟེན། གདོད་མའི་དུས་ལ་གོས་སུ་ཤིང་ལོ་གྱོན་པ་དང་ཟས་སུ་མ་རྨོས་པའི་ལོ་ཏོག་ཟ་བའི་གནས་ཚུལ་དེ་བསྒྱུར་ནས། རི་དྭགས་རྔོན་པ་དང་པགས་པ་གྱོན་པའི་སྲོལ་བྱུང་བར་མ་ཟད། རི་དྭགས་འབྲོང་དང་རྐྱང་སོགས་བཟུང་ནས་གཡུང་ཕབ་སྟེ་སྒོ་ཕྱུགས་འཚོ་སྐྱོང་བྱས་པས་ཐོག་མར་ཕྱུགས་ལས་ཐོན་སྐྱེད་དར་བ་དང་། རིམ་གྱིས་ས་རྒོད་ཞིང་དུ་རྨོས་ཤིང་སོ་ནམ་བྱས་པར་བརྟེན་ཞིང་ལས་ཀྱི་སྲོལ་དར་བ་བཅས་ཀྱིས། བོད་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གཞི་རྩ་ནི་ཕྱུགས་ལས་གཙོ་བོ་དང་ཞིང་ལས་ཟུང་འབྲེལ་ལྟ་བུའི་ལམ་ལུགས་ཐོག་མར་ཆགས་པ་ཡིན་ནོ། །
བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡོངས་གྲགས་སུ་བོད་ལ་གདོད་མའི་དུས་སུ་ཐོག་མར་སེ་རྨུ་ལྡོང་སྟོང་ཞེས་རིགས་རུས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཆེན་པོ་བཞི་བྱུང་བར་བཤད་ཅིང་། དེ་ལ་དཔྲ་དང་འབྲུ་བྱ་བའི་རུས་ཚན་གཉིས་བསྣན་པས་རིགས་རུས་ཆེན་པོ་དྲུག་བྱུང་བ་སྟེ་བོད་ཀྱི་མིའུ་གདུང་དྲུག་ཅེས་གྲགས་པ་སོགས་ནི། སྐབས་དེའི་བོད་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རུས་རྒྱུད་ཚོ་བ་ཆེན་པོ་མི་འདྲ་བ་དྲུག་ཡིན་པར་ངེས་ཤིང་། དེ་ཡང་རྒྱལ་པོ་བཀའི་ཐང་ཡིག་ལས། “བོད་ཡུལ་གངས་རི་རྩེ་དགུའི་ལྗོངས་འདི་རུ༔ སྤུར་རྒྱལ་གོང་དུ་མངའ་མཛད་དྲུག་ཏུ་བྱུང༔ དང་པོ་གནོད་སྦྱིན་ནག་པོས་དབང་བྱས་ཏེ༔ ཡུལ་མིང་བདུད་ཡུལ་ཁ་རག་མགོ་དགུ་བཏགས༔ སྔ་རྟགས་གཉེན་པོ་བཙན་པ་དེ་ནས་བྱུང༔ དེ་ནས་བདུད་དང་སྲིན་མོས་དབང་བྱས་ཏེ༔ མིང་ཡང་ལྷ་སྲིན་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་བཏགས༔ སྔ་རྟགས་ཤ་ཟ་གདོང་བ་དམར་བ་བྱུང༔ དེ་ནས་ཀླུ་དང་བཙན་གྱིས་དབང་བྱས་ཏེ༔ ཡུལ་གྱི་མིང་ལ་བོད་ཁམས་གླིང་དགུ་བཏགས༔ སྔ་རྟགས་དཀར་བུ་ཆུ་ལ་སྤྱོད་པ་བྱུང༔ དེ་ནས་མ་སངས་སྤུན་དགུས་དབང་བྱས་ཏེ༔ ཡུལ་མིང་བོད་ཁམས་གཡའ་དྲུག་བྱ་བར་བཏགས༔ སྔ་རྟགས་མདའ་མདུང་མཚོན་ཆ་དེ་ལས་བྱུང༔” ①ཞེས་སོགས་ཟ་རམ་སྐྱེས་དྲུག་དང་རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པས་རིམ་བཞིན་སྤུར་རྒྱལ་མ་བྱུང་གོང་ལ་བོད་ཁམས་ལ་དབང་བྱས་པར་བཤད་ཅིང་། ༼ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་༽དུའང་ཁུ་སྟོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་དྲངས་ཏེ་འདི་དང་མཚུངས་པའི་མངའ་མཛད་བཅུར་བཤད་པ་བཅས་ནི། བོད་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཡུལ་གྲུ་འདི་དག་ལ་བྱོན་མྱོང་བའི་འབྲོག་སྡེའམ་རུས་རྒྱུད་ཀྱི་ཚོ་བ་ཁག་གི་མགོ་གཙོ་ཡིན་པ་དང་། དེ་དག་ལ་གནོད་སྦྱིན་དང་བདུད་སྲིན་ཀླུ་བཙན་སོགས་ཀྱི་མིང་གིས་འབོད་པ་ནི་གདོད་མའི་དུས་སུ་རང་ལས་བཙན་པའི་ཚོ་དཔོན་དག་ལ་མིང་གཉན་པོ་འདོགས་སྲོལ་བྱུང་བ་ནི་དུས་ཕྱིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་བཙན་པོ་ཞེས་པ་བཏགས་ལྟ་བུས་མཚོན་ནུས་སོ། །
ཁོ་ཚོ་ཕན་ཚུན་བར་འཕྲོག་རྩོད་ཀྱི་དམག་འཁྲུག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བྱས་སྟབས། རིམ་གྱིས་རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་མ་མང་པོའི་ཚུལ་དུ་ཆགས་ནས་དུས་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་འདས་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་གསུམ་པ་ཙམ་ལ་སླེབས་དུས་བོད་ཡུལ་ན་རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་མ་བཅུ་གཉིས་སམ་བཞི་བཅུ་ཙམ་ཡོད་པར་གྲགས་ཤིང་། ༼དེ་དག་གི་རྣམ་གྲངས་ནི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་དང་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཆ་བཅས་སུ་བཀོད་ཡོད་མོད། ལ་ལ་ཞིག་དུ་ཕྱིས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་དུ་ངེས་པར་བརྟག༽ གང་ལྟར་རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ནི་ཏུན་ཧོང་ཡི་གེར་“གནའ་ཡུལ་ཡུལ་ན་རྒྱལ་པྲན་༼ཕྲན༽དང་བློན་པོ་འདི་ལྟར་བབ་སྟེ། མྱི་མང་གི་རྗེ། ཡུལ་ཆེའི་བདག་བྱེད་བྱེད་པ་ལས། རྒྱལ་པོ་བཙན་པ་དང་། བློན་པོ་འཛངས་པ་དཀུའ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཆིག་ཤིག་གཆིག་བརླག་སྟེ། འབངས་སུ་བཀུག་ན། མཐའ་མ་འོ་སྡེ་སྤུ་རྒྱལ་གྱི་དབུ་རྨོག་མ་ཐོབ། མར་ནི་ལྷ་ནར་གྱིས་མནརད། ཐུན་ནི་རྗེ་ཐུན་གྱིས་བཐུན་༼མཐུན་༽ཏེ་བཀུག་གི་” ②ཞེས་བཀོད་པ་བཞིན་རྒྱལ་ཕྲན་རྣམས་ཕན་ཚུན་འཕྲོག་རྩོད་དང་དམག་འཁྲུག་མང་པོ་བྱས་པས། མཐའ་རྔ་མར་སྤུ་རྒྱལ་གྱི་བཙན་པོ་ཐོག་མ་འོ་ལྡེ་སྤུ་རྒྱལ་ལམ་རྒྱལ་པོ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་འགྲན་ཡ་མ་ནུས་ཏེ་ཕལ་ཆེར་སྤུར་རྒྱལ་པའི་ཆབ་འོག་ཏུ་འདུས་ཤིང། དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་རྗེ་འབངས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཐོག་མར་བྱུང་བ་དང་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རུས་རྒྱུད་ཚོ་བ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐོག་མར་བྱུང་བ་དང་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རུས་རྒྱུད་ཚོ་བ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐོག་མར་བྱུང་བ་ཡིན་པས། སྐབས་འདི་ཡང་བོད་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་ནས་བྲན་གཡོག་སྤྱི་ཚོགས་སུ་སླེབས་མགོ་བརྩམས་པའི་དུས་ཡིན་པར་ངེས་ཤིང་། དེ་ནས་བཟུང་བོད་ཆེན་པོ་གཅིག་གྱུར་ཡོང་བའི་ཐོག་མའི་རྨང་གཞིའང་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལྟར་བོད་གདོད་མའི་དུས་སྐབས་ཡུན་རིང་པོ་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོ་རིམ་སྣ་ཚོགས་བརྒྱུད་པར་བརྟེན། བོད་མི་རིགས་ཀྱང་ཀླ་ཀློ་དང་ཤེས་རྨོངས་དུས་སྐབས་ནས་ཤེས་རིག་ལྡན་པའི་དུས་རབས་སུ་འཕེལ་རྒྱས་སུ་སོང་བ་ཡིན་ཏེ། ཡང་གདོད་མའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་དང་གསང་བའི་མཐིལ་རྣམས་རྟོགས་པར་མ་ནུས་པས། ནམ་མཁའ་དང་ཉི་ཟླ་གཟའ་སྐར་དང་རི་བོ་ཆུ་བོ་དང་རང་གི་མེས་པོ་སོགས་ལ་དད་མོས་ཀྱི་གནས་སུ་སོང་ནས་ལྷ་རུ་བཀུར་བར་བརྟེན་གདོད་མའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་བྱུང་བར་གྱུར། བོད་ཀྱི་གདོད་མའི་ཆོས་ལུགས་ནི་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོངས་གྲགས་ལྟར་ན་སྒྲུང་ལྡེའུ་བོན་གསུམ་བཅས་དར་བར་བཤད་ལ། དེ་དག་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་རིམ་མི་འདྲ་བའི་ནང་ཐོག་མར་བྱུང་བའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཙམ་ཡིན་ལ། བོད་གདོད་མའི་དུས་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱང་མཚོན་པ་ཡིན། དེ་ཡང་སྒྲུང་ཞེས་པ་མ་སངས་ཀྱི་སྒྲུང་ལྟ་བུ་འཆད་ཉན་དང་། ལྡེའུ་ཞེས་པ་སྲང་ལ་ཐེམ་གཉེར་ལྦ་ཅན་ཅི་ཡིན་༼རྒྱ་མ་༽ཟེར་བ་ལྟ་བུ་ཁེད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཙམ་དུ་གནའ་དེང་མཁས་པ་ཀུན་གྱིས་འགྲེལ་ལ། ཡང་དེང་རབས་བློ་གསལ་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོས་བོད་དམངས་ཁྲོད་དུ་དར་བའི་བོན་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་ལེའུ་ཞེས་པ་དེ་ལྡེའུ་དང་། ལྡེའུ་ནི་ལྷའུ་ཡི་དོན་ཡིན་པར་བསྒྲུབས་ཡོད་པས་③དེར་མུ་མཐུད་བརྟག་པར་བྱ་བའི་གནས་ཡིན་ལ། ཡོངས་གྲགས་སུ་སྒྲུང་དང་ལྡེའུ་གཉིས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ལས་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་ནི་བོན་ལུགས་ཀྱི་བརྡོལ་བོན་བྱ་བ་འདྲེ་སྲི་གནོན་པ་དང་རྒན་ལྷ་མཆོད་པ་ལྟ་བུ་སོགས་སྲིད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་བོན་བྱ་བ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྱུར་ཅིང་། དེ་རིམ་གྱིས་དར་བས་འཁྱར་བོན་དང་བསྒྱུར་བོན་བྱ་བ་བྱུང་ནས་ཕྱིས་ཀྱི་གཡུང་དྲུང་བོན་ལུགས་འཕེལ་བའི་མ་གཞིར་གྲུབ་དང་། ཐོག་མའི་བརྡོལ་བོན་ནམ་གདོད་མའི་བོན་ལུགས་ནི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དང་ཤེས་རིག་བོད་པ་དར་བའི་རྒྱུ་རུའང་གྱུར་པ་ལགས་སོ། །
མཆན།
① ༼བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ་༽ཞེས་པའི་ཤོག་ངོས་༡༡༢ནས༡༡༣བར་གསལ།
② ༼ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་༽ཞེས་པའི་ཤོག་ངོས་༩༧པར་གསལ།
③ ངག་དབང་རྒྱ་མཚོས་བྲིས་པའི་༼བོན་པོ་ལ་ལེའུ་（ལེ་གུ）ཞེས་པའི་འབྱུང་ཁུངས་དང་དེའི་གོ་དོན་མཐའ་དཔྱོད་༽ཅེས་པ་༼ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་༽༢༠༡༡ལོའི་དེབ་༣པར་གསལ།
| 